14% nu al eens verbrand, waarom beschermen we onze huid én ogen te weinig tegen de zon? (2024)

• 26-06-2024

14 procent is dit jaar al eens verbrand. En dat is niet alleen van de zonnige dagen die we nu beleven; ondanks het natte en koude weer dit voorjaar, heeft de zon al impact gehad. Smeren we wel genoeg? Nee, zo blijkt uit het Radar Panel-onderzoek onder ruim 20.000 respondenten, want ook wie niet gaat “bakken” loopt schade op. Ook wist bijna 30 procent niet dat je ook je ogen tegen UV-straling moet beschermen.

Omdat het niet altijd goed in te schatten is of het weer om bescherming tegen de zon vraagt, kan het verstandig zijn om de UV-index te checken. Dat is het weerbericht voor UV-straling: hoe hoger het cijfer, hoe sneller je verbrandt. Er staat ook bij tot hoe laat je zonnebrandcrème moet smeren. Twee derde geeft aan dit (tot nu toe in ieder geval) nooit te doen – wellicht is het een handige tip.

“Vroeger was smeren niet gebruikelijk”

Wat opvalt, is dat jongere deelnemers vaker al een keer verbrand zijn (28% van de 35-minners is het al overkomen) dan oudere deelnemers (11% van de 77-plussers is dit jaar al verbrand).

Dit terwijl de oudere deelnemers juist minder smeren. Zij hebben in hun langere leven waarschijnlijk al zonneschade opgelopen. Een deelnemer aan het onderzoek noemt dit de erfenis van vroeger: “Het was 50 jaar geleden niet zo gebruikelijk om te smeren. Er is een grote groep mensen die nu met regelmaat de dermatoloog bezoekt en al verschillende plekjes weg heeft moeten laten halen.”

Niet iedereen smeert op zonnige dagen

14 procent smeert zich dagelijks in, 20 procent alleen op zonnige dagen. De grootste groep (bijna de helft) smeert echter alleen wanneer ze veel in de zon komen. Maar op dagen dat de straling hoog is, is er lastig aan zonnestraling te ontkomen, zo schrijft ook deze respondent: “Wij hebben beiden huidkanker gehad. Nooit bewust in de zon gezeten of gelegen, alleen met wandelen en dan zoveel mogelijk in de schaduw en bosrijke omgeving. Nooit naar het strand en dergelijke.”

Sommige respondenten vragen zich af of je de aanmaak van vitamine D niet blokkeert met zonnebrandcrème. Het KWF legt uit dat je misschien inderdaad wat minder aanmaakt. Als je een kwartier of langer in de zon bent, is je vitamine D peil overigens al op niveau. “De meeste mensen die zich met zonnebrandcrème beschermen doen dat ook wel”, aldus het KWF.

“Maar ik kom nooit in de zon”

1 op de 5 respondenten smeert zich nooit in. Gemiddeld dan: van de 77-plussers smeert 27 procent zich nooit in, terwijl van de 35-minners slechts 8 procent zich nooit insmeert.

De meest gegeven reden om niet te smeren dat zij toch niet gaan zitten bakken. Kom wel veel in de zon, maar ben geen “bakker”. Ik denk dat al een gebruinde huid zelf beschermend is en insmeren dan niet meer zo vaak hoeft”, verklaart een respondent.

Het KWF reageert: “Het is belangrijk dat je bewust bent van de schadelijke straling van de zon, of je nu kort of lang in de zon bent. In de zon zijn is niet alleen zitten bakken. Je bent ook in de zon als je op een terrasje zit, een wandeling maakt of sport.”

En hoewel een gebruinde huid inderdaad wat minder snel verbrandt, hanteert het KWF nog steeds het advies om je met SPF 30 in te smeren.

Veel en vaak smeren

Om goed beschermd te zijn, moet je je iedere 2 uur insmeren met een flinke laag crème, en dus niet 1x in de fles knijpen en dat over je hele lichaam uitsmeren. Het KWF adviseert: “Het moet een flinke laag zijn. Het liefst zo dik als je een boterham pindakaas smeert.”

Ze geven ook nog een ezelsbruggetje: Gebruik 7 theelepels zonnebrandcrème per smeerbeurt:

• 1 voor gezicht en hals
• 2 voor armen en schouders
• 2 voor borst, buik en rug
• 2 voor benen en voeten

“In de praktijk zien we dat veel consumenten minder dik smeren. Dit maakt het extra belangrijk om het elke twee uur opnieuw te doen”, aldus het KWF.

Ruim driekwart van de mensen die wél zonnebrandcrème gebruiken, smeert niet genoeg. De meesten zeggen wel genoeg crème te gebruiken, maar dat zij niet vaak genoeg smeren. Van degenen die niet genoeg smeren geeft een grote groep aan dat zij het vaak vergeten. Een deelnemer geeft een tip:

Maakt het uit als je oude zonnebrandcrème gebruikt? 21 procent koopt ieder jaar nieuwe zonnebrandcrème. De helft smeert alleen van maximaal een jaar oud, maar ruim een kwart smeert ook wel van jaren oud. De werking neemt af, dus je kunt niet meer van de factor op aan. Maar bovenal geldt: een fles zonnebrandcrème zou niet jaren moeten meegaan. Is dat wel het geval, dan smeer je waarschijnlijk niet genoeg.

Moet zonnebrandcrème per se duur zijn?

Van de jongere groep respondenten, tot en met 35 jaar, geeft 18 procent aan dat zij het te duur vinden. Dat speelt bij de oudere groepen veel minder.

Gelukkig is op steeds meer plekken gratis zonnebrand te vinden, bijvoorbeeld bij strandopgangen en steeds meer terrassen bieden het aan. Uiteraard is het verstandig om daar niet op te gokken en zelf ook zonnebrand bij de hand te hebben. Goed om te weten: wat een zonnebrandcrème met een bepaalde factor moet doen is wettelijk vastgelegd, dus het is niet nodig om de duurste fles te kopen.

“Smeren met factor is de beste anti-rimpelcrème”

Al kan het wel zijn dat de ene zonnebrandcrème fijner is voor je huid dan de andere: 41 procent van de jongere deelnemers smeren niet of niet genoeg omdat ze zonnebrandcrème geen prettig spul vinden. Daar staat tegenover dat huidkanker ook niet prettig is…

Een bijkomend voordeel van zonnebrand is dat het enorm helpt om rimpels te voorkomen.

Voor voldoende bescherming is ook de factor van belang. Bijna 80 procent smeert factor 30 of hoger. Dit is ook afhankelijk van het huidtype: wie een donkere huid heeft, smeert zich vaker in met een lagere factor, wie een lichte huid heeft juist vaker met een hoge factor.

Voor iedereen geldt: minimaal factor 30

Van de mensen met een donkere huid geeft 31 procent aan dat zij niet zoveel als voorgeschreven smeren omdat zij het niet nodig hebben. Zo laat een respondent weten wel te weten dat mensen met een donkere huid zich ook moeten beschermen, “maar ik doe het alleen als ik echt ga zonnen. Dat je ook je huid moet beschermen op een zonnige dag is nieuw voor mij. Ik word nooit rood als een tomaat. Al dat smeren als je pigment hebt lijkt me overdreven. Én... zonnecrème smeert nooit lekker; is altijd kleverig en vervelend om uit te smeren. Laat dan ook nog een witte waas achter.”

Volgens het KWF verbrandt een donkere huid inderdaad wat minder snel. “Maar je kunt nog steeds verbranden als je je niet insmeert. We hanteren daarom voor iedereen hetzelfde advies: bescherm je met minimaal SPF 30.”

Wat betreft het niet lekker uitsmeren van zonnebrandcrème: een goed alternatief voor crème is ten eerste natuurlijk uit de zon blijven, maar dat is vaak praktisch niet mogelijk én misschien ook niet wenselijk. Beschermende kleding dragen is een ander alternatief, net als een pet of hoed.

Bescherm ook je ogen tegen UV-straling

Een pet, hoed of zonneklep helpt ook om je ogen te beschermen tegen de schadelijke invloed van UV-straling. Bijna een derde van de ondervraagden wist niet dat je je ogen moet beschermen tegen de zon, ook als je er niet recht in kijkt. Minder dan de helft van de respondenten beschermt de ogen standaard. Uiteraard is de meest gebruikelijke manier een zonnebril opzetten, gevolgd door de hoed, pet of zonneklep. Daarnaast zijn er mensen met UV-werende glazen en zelfs een handjevol dat lenzen draagt met een UV-filter.

Een respondent laat weten de oogleden in te smeren met zonnebrandcrème. Dat zal voor je ogen zelf weinig uitmaken, maar de oogleden zijn wel zo’n typische plek die mensen vaak vergeten in te smeren. Ook de kale kruin moet goed beschermd worden, en je haarscheiding. Net als de oren, het stukje huid tussen je neusgaten, de bovenkant van je voeten of je lippen: